am@astronomija.co.yu

 

 

 Asteroidi
 

 

 

Sadržaj AM

 

 

asteroidi

Mesec nad Eugenijom

 

Dipl. ing.
Drago I. Dragović
dragovic@net.yu

 

45 Eugenia je još jedan asteroid sa mesecom! Snimak je dobijen spajanjem više slika u infracrvenom (1,6 mikrona) delu spektra koje je u novembru 1998. godine snimio Canada–France–Hawaii Telescope (CFHT) od 3,6 metara. Eugenia je član glavnog asteroidnog pojasa, predstavljena ovde kao beli krug u sredini, ima oko 215 kilometara u prečniku. Njen mesec, označen kao S/1998(45)1, predstavljen ovde u pet položaja na njegovoj kružnoj orbiti u smeru kazaljke na satu, ima oko 13 km u prečniku.

http://www.astronet.ru:8105/db/msg/1163977/moonmovie.gif

Smešten na vrhovima planina Mauna Kea na Havajima da bi se izbeglo treperenje Zemljine atmosfere, specijalni optički sistem AOB koji je koristio CFHT je omogućio prvo ovakvo otkriće uz pomoć teleskopa smeštenog na Zemlji. Novim sistemom, koji se zove adaptivna optika, sa rezolucijom slike oko 185 km ili 0,12 arcsec na nebu, dobijamo 6 puta oštriju sliku nego što bi to ikad bilo moguće sa Zemljine površine.

Još jedan sličan sistem nam je poznat – to je asteriod 243 Ida i njen mesec Dactyl, koje je 1993. otkrila svemirska letilica Galileo.

Eugenijin mesec ima skoro kružnu orbitu poluprečnika 1.190 km, koju obrne jednom svakih 4,7 naših dana. Nama orbita izgleda elipsasta jer je nagnuta pod uglom od 45 stepeni u odnosu na očnu ravan. Razmak između asteroida i satelita je svega 5 prečnika asteroida (0,77 arcsec). Sam satelit je 285 puta tamniji od asteroida–domaćina. Prividna promena mesečevog sjaja i veličine potiče od promena svetlosnog zagađenja oko teleskopa danju odnosno u toku noći.

Poznajući orbitu, astronomi su u stanju da izračunaju masu asteroida, a znajući masu i veličinu, dobijaju njegovu gustinu, koja je dala zaprepašćujući podatak. Eugenija ima za samo 20% veću gustinu od obične vode! Mala gustina sugeriše da je Eugenija jedna porozna grudva šljunka ili pak mešavina vodenog leda i male količine kamenog materijala, veoma slično sa još jednim asteroidom C–tipa, 253 Mathildom.

(decembar 2003.)

vrh