Odrastanje u svetovima budućnosti

Orson Skot Kart

Orson Skot Kard (1951) spada među najuvažavanije savremene pisce naučne fantastike; pored naučne fantastike on piše epsku fantastiku i, za razliku od ogromne većine kolega koji ne mrdaju iz žanrovskog zabrana, prozna i pozorišna dela sa istorijskom tematikom, poeziju, pa čak i scenarije za kompjuterske igre. Karijeru je započeo uspelim pričama koje su sabrane u zbirku "Sonata bez pratnje i druge priče" iz 1981. godine. Do danas je Kard objavio 10 zbirki priča. Prvi roman "Vrelo spavanje" iz 1979. proširio je u obimniji "Vortinške hronike" (1983), koja se nastavlja u "Vortinškoj sagi" (1990); čitav ciklus, kome uz pomenute pripada i roman "Kapitol" (1979), prati odrastanje i razvoj mladog junaka kroz niz avantura u kojima se izgrađuje njegova ličnost.

Tema stasavanja jedna je od centralnih u Kardovom opusu i otvara mu mogućnost, kako da prati faze odrastanja i upoznavanja okoline, tako i da precizno gradi raznolike svetove kojima se junak kreće. Odrastanje čini okosnicu i Kardovog najpoznatijeg ciklusa romana o Enderu Viginu; priča počinje "Enderovom igrom" (1985) u kojoj glavni junak, dečak Ender, otkriva da je, zbog urođene sposobnosti da vodi vojsku u dečijim ratnim igrama-simulacijama, angažovan kao vojskovođa u pravom svemirskom ratu ljudi i vanzemaljaca. Zemlja, zahvaljujući dečakovoj genijalnosti, pobeđuje ali Enderova savest ne prihvata ulogu nesvesnog ubice i on pokušava da okaje svoje grehe.

U romanima "Govornik za mrtve" (1985), "Ksenocid" (1991), "Deca uma" (1996), "Enderova senka" (1999), "Senka Hegemona" (2000), "Prvi susret: četiri priče iz epa o Enderu" (2002), "Senka lutkama" (2002) i "Sagi o Senkama 4" (2003) priča o Enderu izrasta u epopeju koja se bavi krucijalnim pitanjima susreta sa vanzemaljskom inteligencijom, borbom, bahatošću pobednika i neminovnošću izmirenja, pitanjima moći, istrebljenja i savesti, prepoznavanja i poštovanja života. Zamah Kardove imaginacije i sposobnost da u priču, bez većih padova u kvalitetu, uplete mnoge od važnih žanrovskih tema i dilema potvrđuje njegov status serioznog autora.
U serijalu "Saga o povratku kući", koju čine romani "Sećanja na Zemlju" (1993), "Zov Zemlje" (1993), "Zemaljski brod" (1994), "Pad Zemlje" (1995) i "Rođenje Zemlje" (1995), Kard kroz naučno-fantastični zaplet prepričava stare istorijske spise. U tom maniru građeni su i romani serije "Čuvanje prošlosti", "Čuvanje prošlosti: potop" (1996) odnosno "Čuvanje prošlosti: iskupljenje Kristifora Kolumba" (1996) u kome se putnici kroz vreme vraćaju kako bi sprečili Kolumba da pronađe Ameriku ili, barem, da se nakon otkrića vrati u Evropu; na sličan način se prepričavaju mitovi i Noinom potopu i Rajskim vrtovima.

U romanima i serijalima koji se ’bave’ duhovima ili alternativnom, fantastičnom srednjom Amerikom (serijal o Alvinu Tvorcu) Kard često zapliće i elemente naučne fantastike stvarajući priče koje je teško žanrovski odrediti. Dosadašnji Kardov obimni i pretežno serijalizovani opus potvrđuje da je reč o talentovanom autoru koji relevantno preispituje osnovne žanrovske situacije i teme, odnosno uspešno povezuju naučnu fantastiku sa drugim žanrovima.

(15.04.2005.)

vrh strane