Sadržaj AM

Uprkos problemima koji su pratili njegovo lansiranje spejs šatl Diskaveri je bez ikakvih teškoća, lako i elegantno sleteou Vazduhopolovnu bazu Endrju u Kaliforniji. Ipak, pitanje daljih letova šatlova je otvoreno.

Naslici vidimjo Diskaveri nakon što se vratio sa svog zadnjeg puta u svemir.

Foto: NASA Foto: NASA

GREEN BANK RADIO-TELESKOP

Izvod iz članka

Green Bank teleskop (GBT) se nalazi u mestu Green Bank u okrugu Pokahontas u američkoj državi Zapadnoj Virdžiniji i trenutno nosi impresivni epitet najvećeg potpuno pokretnog radio- -teleskopa na svetu. Prethodni, dugogodišnji nosilac ove titule je bio Effelsberg, kojeg ste imali prilike da upoznate u prethodnom broju "Astronomije". Interesantno je videti koliko se napredovalo u veličini od 1971. do 2000. godine kada jeGBTimao svoj “first light”.

Svoje postojanje GBT duguje američkom senatoru Robertu C. Byrdu, inače bivšem članu Kju-Kluks klana (sada pred kraj života, u 87. godini, kaže damuje žao zbog toga). Elem, zvanično ime GBT-ja je upravoRobert C. Byrd Green Bank Telescope, a ja bih se veoma radovao da u budućnosti sa nekog od brda u Srbiji progleda, na primer, Bogoljub-Karić-Radio-teleskop.

GBT je koštao 75 miliona dolara i građen je u periodu od 1991. do 2000. godine, da bi definitivno bio pušten u promet 2001. godine. Izgrađen je na mestu na kome je već stajao jedan radio-teleskop, koji se srušio 1988. godine usled sopstvene težine. Na zvaničnom sajtu NRAO (National Radio Astronomy Observatory), kojojGBTpripada, nalazi se mnoštvo fotografija o toku gradnje GBT-a, iz godine u godinu tokom čitave jedne decenije.

Šta je u stvari kod njega najveće? Naravno, kad se govori o veličini prvo se misli na antenu. I tačno je da ona ima najveće dimenzije, kada se poredi sa drugim teleskopima kod kojih je primarni reflektor (to je parabolični “tanjir”) potpuno pokretljiv. Ovo potpuno pokretljiv znači da se po azimutu i elevaciji može skenirati (gotovo) cela nebeska hemisfera, sa izuzetkom par stepeni prema horizontu. Fizičke dimenzije primarnog reflektora su 110 x 100mi kad se pogleda odozgo, reflektor nema oblik kruga, već elipse sa već pomenutim dimenzijama. Sa druge strane, dimenzije Effelsberga su 100 x 100 m i reflektor ima oblik kruga. Znači razlika je svega 10 m i to po jednoj dimenziji.